Grypa – poważna choroba zakaźna
Grypa sezonowa jest ostrą infekcją wirusową, która łatwo rozprzestrzenia się drogą kropelkową z człowieka na człowieka . Wirus grypy krąży przez okrągły rok po całym świecie, sezonowo powodując epidemie zachorowań. Do objawów zakażenia należą: gorączka (trwająca średnio 3-5 dni), ból gardła, ból głowy, bóle mięśni, dreszcze, jadłowstręt, złe samopoczucie, kaszel i katar .
Powyższe objawy nie są specyficzne, stąd też grypa jest często mylona ze zwykłym przeziębieniem lub innymi zakażeniami dróg oddechowych. Jest jednak poważną chorobą, która może skutkować groźnymi dla zdrowia i życia powikłaniami np. wywołać wirusowe czy wtórne bakteryjne zapalenie płuc oraz zaostrzać przebieg chorób przewlekłych m.in. takich jak: choroba wieńcowa, przewlekła obturacyjna choroba płuc czy też cukrzyca.
Grypa corocznie dotyka ludzi w każdym wieku, jednak szczególne niebezpieczeństwo stanowi dla osób po 65. roku życia oraz dla małych dzieci (poniżej 2. roku życia). Kolejną grupą wysokiego ryzyka są osoby cierpiące na choroby przewlekłe: serca, płuc, nerek, wątroby, na choroby krwi i cukrzycę, a także osoby z osłabionym układem odpornościowym . Ponad 90% zgonów związanych z grypą dotyczy osób zakwalifikowanych do grup ryzyka . U dorosłych ryzyko zgonu z powodu zakażenia i powikłań pochorobowych zauważalnie rośnie po 50. roku życia .
Grypa – poważny problem społeczny na świecie
Według szacunków Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) epidemia grypy corocznie skutkuje 3-5 milionami ciężkich zachorowań i 250-500 tysiącami zgonów .Grypa jest wysoce zakaźną chorobą, która stosunkowo często rozrasta się do rozmiarów epidemii.
W klimacie umiarkowanym epidemia grypy występuje w miesiącach jesienno-zimowych i wczesnowiosennych. Najczęściej grypa rozprzestrzenia się w dużych skupiskach ludzi np. supermarketach, środkach masowego transportu, na ulicy, w szkole. Zarazić się grypą można także w placówkach medycznych, dlatego tak istotna jest profilaktyka grypy zarówno u pacjentów, jak i przedstawicieli służby zdrowia .
Grypa – znaczne obciążenie finansowe dla państwa
Grypa może spowodować poważne problemy gospodarcze wynikające z wysokich kosztów leczenia społeczeństwa (zwłaszcza w sezonie zachorowań, kiedy placówki medyczne są przepełnione chorymi) oraz z niezdolności do pracy dużej liczby pracowników . Przykładowo, roczne koszty leczenia grypy w Stanach Zjednoczonych w 2004 r. (w tym: koszty hospitalizacji, wizyt ambulatoryjnych, wizyt lekarskich, leków), czyli tzw. koszty bezpośrednie, oszacowano na 2,2 miliardy dolarów, zaś dalsze koszty pośrednie na 8,8 miliarda dolarów .
W grupie niezaszczepionych osób dorosłych (w wieku 50-64 lat) grypa była także główną przyczyną wykorzystywania dni wolnych od pracy . Oznaczało to ogromne straty wynikające z nieobecności tysięcy pracowników w zakładach pracy, przerw w działalności przedsiębiorstw i utraty przez nie produktywności.
Szacunkowe dane z Francji, Niemiec i USA wykazują, że całkowity roczny koszt sezonowych epidemii grypy w przeliczeniu na 100 000 mieszkańców waha się pomiędzy 1 a 6 milionami dolarów .
Szczepienia – najlepszy sposób walki z grypą
Coroczne szczepienia sezonowe są wciąż uznawane za najbardziej skuteczny sposób zapobiegania grypie, jej powikłaniom i konsekwencjom społeczno-gospodarczym. To rozwiązanie jest szczególnie rekomendowane osobom należącym do grup ryzyka oraz ich bliskim, aby maksymalnie zredukować ryzyko zachorowania. Wyższy poziom zaszczepienia społeczeństwa jest także przyczynkiem do tworzenia tzw. odporności zbiorowiskowej .
Z uwagi na wysoką skuteczność szczepionek przeciw grypie Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) stanowczo kładzie nacisk na szerzenie idei szczepień i wiedzy na ten temat wśród społeczeństw na całym świecie. Prowadzone działania, których celem jest po
dniesienie świadomości na temat znaczenia profilaktyki grypy w założeniu mają się przekładać na lepszą ochronę przed tą chorobą, a w konsekwencji lepsze funkcjonowanie państw .
Szczepienia przeciw grypie zapewniają około 70-90%-ową ochronę przed rozwojem objawów klinicznych u zdrowych dorosłych (w wieku 18-59 lat). U osób starszych i należących do grup ryzyka, szczepienie zmniejsza ryzyko wystąpienia objawów choroby i komplikacji zdrowotnych do 60%, a ryzyko zgonu do 80% . Poziom ochrony (skuteczność szczepień) zależy m.in. od stopnia zgodności wirusów szczepionkowych z tymi krążącymi w populacji w danym sezonie.
Bezpieczne i skuteczne szczepionki przeciw grypie są dostępne i będą dostępne każdego roku
Inaktywowane szczepionki przeciw grypie są w użyciu od ponad 60 lat. Szczepionki dostępne na rynku polskim zawierają inaktywowany wirus grypy, który nie wywołuje choroby, tylko przystosowuje system immunologiczny pacjenta do efektywnej walki z żywym wirusem .
Wirusy grypy są niebezpieczne dla ludzkiego systemu odpornościowego dlatego, że ciągle mutują, czyli mogą zmieniać swoją formę w każdym sezonie. Dlatego też ludzie stale są podatni na chorobę, mimo że wcześniej już ją przechodzili, a organizm wytworzył odpowiednie przeciwciała . Stąd wniosek, że warto przyjmować szczepionkę corocznie, aby ustrzec się przed aktualnym szczepem wirusa. Każdego roku WHO bada tysiące próbek wirusów z całego świata i prognozuje, które odmiany będą najbardziej zagrażały ludności w nadchodzącym sezonie. Na podstawie tych rekomendacji wytwarzane są odpowiednie szczepionki .
Aktualne wyzwania dotyczące grypy
Jednym z najważniejszych wyzwań w profilaktyce obecnie jest edukowanie pacjentów i przekonanie ich do regularnych szczepień profilaktycznych. Do głównych przyczyn, powodujących niski poziom zaszczepienia przeciw grypie można zaliczyć bowiem: brak wystarczającej wiedzy na temat choroby, na temat samych szczepień czy szczepionek . Jak pokazują doświadczenia innych krajów (m.in. USA i Wielkiej Brytanii) zakrojone na szeroką skalę kampanie edukacyjne, skierowane do pacjentów i służby zdrowia, mogłyby zmienić obecny niekorzystny trend (poziom zaszczepienia Polaków przeciw grypie jest jednym z najniższych w Europie) .
Przesłaniem komunikacyjnym kierowanym do społeczeństwa nie powinno być jedynie koncentrowanie się na korzyściach wynikających ze szczepień profilaktycznych, ale także przedstawienie negatywnych konsekwencji zakażenia (poważne powikłania, śmierć).
